65.ROCZNICA WMUROWANIA AKTU EREKCYJNEGO POD BUDOWĘ KOŚCIOŁA W SKOMIELNEJ BIAŁEJ 31 SIERPNIA 1958 – 31 SIERPNIA 2023

„Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”– Józef PIŁSUDSKI.

…

„W Imię Trójcy

Przenajświętszej Działo się to dnia 31 sierpnia Roku Pańskiego 1958 w niedzielę 14-tą, po uroczystości Zesłania Ducha Świętego, gdy na Stolicy Piotrowej zasiadał Ojciec św. Pius XII Prymasem Polski był kardynał Stefan Wyszyński, Metropolita Gnieźnieński i Arcybiskup Warszawski. Archidiecezją Krakowską zarządzał J.E. Arcybiskup Metropolita Lwowski ks. dr Eugeniusz Baziak, Administrator Diecezji Krakowskiej. Dziekanem Makowskim był ks. kan. Mateusz Zdebski, proboszcz w Rabce a proboszczem w Skomielnej Białej był ks. Władysław Bodzek. Jego Eminencja Najprzewielebniejszy ks. dr Eugeniusz Baziak poświęcił kamień węgielny pod nowy kościół w Skomielnej Białej wznoszony Bogu Wszechmogącemu na chwałę, oraz wygłosił okolicznościowe kazanie. Sumę uroczysta celebrował na placu budowy ks. Władysław Gacek, proboszcz z Łękawicy* w asyście kapłanów Rodaków z udziałem duchowieństwa. Na miejscu zabytkowego kościoła spalonego przez wojska dywizji bawarskich 3 września 1939 roku, postanowiono zbudować nowy kościół pod wezwaniem św. Sebastiana Męczennika, patrona miejscowości i Matki Bożej Nieustającej pomocy czczonej w obrazie poświęconym osobiście przez Jego Świątobliwość Piusa XII i sprowadzonym w roku 1949 z Rzymu.

Na parcelach ofiarowanych przez Władysława i Anielę Kołpaków, Stanisławę Kowalczyk, Feliksa i Reginę, Jana i Julię Łopatów, Andrzeja i Annę Gacków, Tomasza i Karolinę Słowiaków, oraz kupionych od Janiny Bombol stawiają tu kościół parafianie przy udziale Komitetu Budowy Kościoła, którego przewodniczącym był Franciszek Biernat, a członkami między innymi Józef Mizera, Jan Gacek, Franciszek Łopata i Jan Urbańczyk.

Pod kierownictwem prof. arch. inż. rektora Józefa Gałęzowskiego, na podstawie projektu prof. arch. inż. Adama Mściwujewskiego wykonał plany mgr inż. Andrzej Kozłowski a dokumentacje geotechniczną mgr inż. arch. Antoni Rychlik z Krakowa.

Kierownikiem robót był inż. arch. Józef Grochowalski z Rabki a wykonawcą Jan Gryziak przy bezinteresownej pomocy i ofiarności ogółu parafian ze Skomielnej Białej i Naprawy. Roboty kamieniarskie przeprowadzili Jan i Władysław Balowie, Kościelniak Władysław i Ludwik Bal.

Na dowód czego ten pergaminowy dokument podpisany przez J.E. Ks Metropolitę i obecnych przy ceremonii kapłanów zamurowano. W Skomielnej Białej dnia 31 sierpnia 1958. w niedzielę 14-tą po zesłaniu Ducha Świętego”.

W cytowanym powyżej Akcie Erekcyjnym wymieniono nielicznych, którzy przyczynili się do budowy „nowego” kościoła w Skomielnej Białej.

„Nowy Kościół” w Skomielnej Białej był marzeniem naszych dziadków i rodziców, którzy byli świadkami wojennych wydarzeń z 3 września 1939 roku, kiedy to spłonął podpalony przez Niemców zabytkowy, modrzewiowy kościół pod wezwaniem Świętego Sebastiana z 1776 roku.

Podjęte przez ówczesnego administratora parafii ks. Edwarda FICA (*1905r. – + 1983r.) i mianowaną przez Adama Stefana Kardynała SAPIECHĘ Radę Kościelną działania doprowadziły do oddania do użytku w 1941 roku kościółka-baraku. Kościół ten nie był „szczytem marzeń” mieszkańców naszej miejscowości, spełniał jedynie rolę „doraźnego miejsca kultu”.

Inny, jakże odmienny pogląd na tę sprawę mieli włodarze „nowej tzw. Ludowej Polski”. Przekonali się o tym mieszkańcy Skomielnej Białej, którzy już „pod rządami komunistów” rozpoczęli starania o budowę nowej świątyni.

Cytowana powyżej kronikarka napisała w swoim dziele, że pomysł budowy „nowego Kościoła” pojawił się po zakończeniu wojny (w 1945 roku), został on „…rzucony na weselu u Kiełbasów…”. Wspomniane wesele odbywało się w Naprawie – „U Lasu” 10 lipca 1945 roku. Maria – córka Zofii i Walentego KIEŁBASA poślubiła Stanisława MIŚKOWCA (z roli Folwark) ze Skomielnej Białej.

W skład powołanego przez administratora parafii Komitetu Budowy Kościoła weszli „nowi ludzie”. Ksiądz Władysław BODZEK (*1909r. – +1978r.) dobrał sobie współpracowników wywodzących się z „kolejnego pokolenia”. Nie byli to, więc ludzie, którzy jeszcze pięć lat wcześniej wspierali i organizowali budowę „kościoła baraku”.

Jak napisali kronikarze – komunistyczni urzędnicy w Wojewódzkiego Referatu ds. Wyznań w Krakowie, oraz miejscowi komunistyczni aktywiści torpedowali przez kolejne osiem lat powstanie nowej świątyni w naszej miejscowości. „Październikowa odwilż 1956 roku” pozwoliła wreszcie uzyskać stosowne zezwolenia i decyzję nieprzychylnych kościołowi komunistycznych władz PRL-u. Rozpoczęto realizację planowanej budowy, i tak „…ziemne i betoniarne roboty dokończono w r.1958 i rozpoczęto budowę cokołu z kamienia sprowadzonego z Tenczyna. Przy betoniarskich robotach wyróżnili się Henryk Karkula i Mizera Józef – oraz parafianie z roli Leśniakowej z inspiracji rodaka ks. Masłowskiego Józefa …”.

Budowa kościoła okazała się jednak nie lada wyzwaniem i trwała kolejne lata, szczególnie że, komunistyczne „władze państwowe” jak tylko mogły utrudniały budowę świątyni, która powstawała przy „ruchliwej drodze do Zakopanego” i była symbolem „wiary ludu” w ateistycznym z założenia państwie rządzonym przez PZPR-owskich wasali Moskwy.

Ksiądz Władysław BODZEK – animator i organizator budowy świątyni doprowadził do oddania kościoła do użytku. Uroczysta „przeprowadzka” odbyła się 29 czerwca 1971 roku – w święto Piotra i Pawła. Uroczystej procesji przewodził, sprawował Eucharystię i wygłosił kazanie do licznie zebranych wiernych kardynał Karol WOJTYŁA.

Dla księdza Władysława BODZKA budowa kościoła parafialnego stała się „dziełem jego życia”. W 1975 roku z powodów zdrowotnych złożył rezygnację z funkcji proboszcza naszej parafii.

W 1975 roku administratorem parafii pod wezwaniem Św. Sebastiana został ksiądz Antoni ŁACIAK. W momencie „objęcia parafii” „nowy duszpasterz” zanotował, że powodu, iż jego poprzednik „…nie pisał kroniki parafialnej, pozbierałem luźne notatki z czasów od 1942 do 1975 i pragnę – możliwie chronologicznie – odnotować najważniejsze wydarzenia z tych lat, szczególnie te, które odnoszą się do budowy nowej świątyni…”.

To „wielkie kronikarskie zaniechanie” księdza BODZKA powoduje, że obecnie nie można wymienić „z imienia” tych, którzy przyczynili się do „wzniesienia murów” kościoła parafialnego. Zwłaszcza, że w tamtych czasach „podstawową monetą”, jaką poza pieniędzmi i materiałami budowlanymi mieszkańcy Skomielnej Białej ofiarowywali na rzecz budowy świątyni była „ich osobista” praca fizyczna. „Obrońcy” księdza BODZKA powiedzą zapewne, że „kanonik nie miał czasu na pisanie kronik, bo pochłaniała go budowa kościoła, edukacja religijna dzieci posługa duszpasterska w parafii”. Takie stwierdzenia – w mojej ocenie – to jedynie pół prawdy, obraża ono także tych „szarych obywateli parafii”, którzy „z łopatą w ręku”, oraz swoimi datkami – którymi umniejszali dochody swoich rodzin – wspierali budowę parafialnej świątyni.

Za kilka dni mija 65 lat od wmurowania Aktu Erekcyjnego pod budowę tej świątyni, w której znaczna część z nas – parafian Skomielnej Białej zawarła „większość” sakramentów. Odchodzi pokolenie budowniczych tej świątyni. Ci, którzy pracowali przy wznoszeniu jej murów, bezimienni, nie wymienieni w dokumentach i kronikach robotnicy to ludzie w wieku 80+, często schorowani, nie poruszający się o własnych siłach. Im jesteśmy winni wdzięczność za trud budowy, oraz poniesione ofiary. Kościół powstał dzięki ich pracy i ofiarności, gdyż nikt w pojedynkę nie byłby w stanie wznieść tej budowli.

Tym bezimiennym budowniczym i ofiarodawcom poświęcam ten tekst.

…

Ksiądz Władysław BODZEK zmarł w Bydgoszczy, został pochowany w czwartek 6 lipca 1978 roku na cmentarzu parafialnym w Skomielnej Białej.

*pochodzący z naszej parafii ksiądz Władysław GACEK (*1910r. +1989r.) był proboszczem w Łękawicy od 1 grudnia 1955 roku do 22 czerwca 1985 roku;

w przygotowaniu opracowaniu korzystałem:

I. źródła

1.Kroniki i dokumenty Parafii Rzymsko-katolickiej pod wezwaniem Św. Sebastiana w Skomielnej Białej – rękopisy i druki – Archiwum Parafii Rzymsko-katolickiej w Skomielnej Białej:

a) księga „Liber Copulatorum”;

b) księga „Liber Memorabilium Ecclesiac in Skomielna Biała ab anno 1902”;

II. opracowania:

2.Maria ZAWADZKA „Kronika Skomielnej Białej” – maszynopis Skomielna Biała 1970 – archiwum autora;

-składam podziękowanie za udostępnienie fotografii z albumów rodzinnych: Państwu Irenie i Stanisławowi BERNADZIKOM, Pani Władysławie MACIOŁ, Pani Rozalii MASŁOWSKIEJ – autor,

opracował: a.m.