76 ROCZNICA ZBRODNI KATYŃSKIEJ, 6 ROCZNICA KATASTROFY SMOLEŃSKIEJ

W niedzielę dnia 10 kwietnia br. o godzinie 11.00 w kościele pod wezwaniem Świętego Sebastiana w Skomielnej Białej odprawiona została Msza Święta w intencji ofiar Golgoty Wschodu – poległych i pomordowanych na Wschodzie, w intencji wszystkich ofiar sowieckiej eksterminacji, którą symbolizuje Zbrodnia Katyńska w jej 76 rocznicę. W czasie Mszy Świętej wspominano także ofiary lotniczej Katastrofy Smoleńskiej w jej szósta rocznicę.
Przed Mszą Świętą delegacja Komitetu Społecznego imienia Świętego Sebastiana złożyła kwiaty i zapaliła znicze pod obeliskiem upamiętniającym tragiczne wydarzenia, które rozegrały się w Skomielnej Białej w dniu 3 września 1939 roku.
Poniżej życiorysy dwóch (związanych z naszą wsią) z ponad dwudziestu dwóch tysięcy ofiar Zbrodni Katyńskiej przedstawione przez młodzież ze Wspólnoty Wieczernik w trakcie ubiegłorocznych uroczystych obchodów75 rocznicy Zbrodni Katyńskiej, które odbyły się w naszej wsi:
Podpułkownik Wojciech Stanisław WÓJCIK syn Józefa i Katarzyny z Porębskich, urodzony 23 kwietnia 1897 roku w Krakowie. Żołnierz Legionów Polskich oraz IV.Dywizji Strzelców gen. ŻELIGOWSKIEGO, ranny w walkach na Kubaniu. W Wojsku Polskim od 1919, przydzielony do 51.Pułku Piechoty. Uczestnik wojny z bolszewikami w latach 1919-1921.
Po wojnie służył w Dowództwie Okręgu Korpusu VI we Lwowie jako kierownik Referatu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz w 52.Pułku Piechoty jako dowódca batalionu. W 1939 dowódca 1.Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.
Sztab jednostka dowodzonej przez pułkownika Wojciecha WÓJCIKA w ostatnich dniach sierpnia znajdował się na plebani w Skomielnej Białej. 1.Pułk Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza wziął udział w bitwie o Wysoką (1-2 września 1939 roku), gdzie żołnierzy KOP wsparła 10. Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej, w walkach pod Kasiną Wielką (4 września 1939 roku). Po wycofaniu się z Beskidu Wyspowego za San 1.Pułk Piechoty KOP włączony został do 21.Dywizji Piechoty Górskiej w ramach, której walczył w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim.
Pułkownik Wojciech WÓJCIK został ujęty dnia 21 września 1939 roku przez oddziały sowieckie w lasach w okolicach Hrebennego i osadzony w obozie specjalnym NKWD w Starobielsku. Jeńców obozu specjalnego w Starobielsku zamordowało NKWD w dniach od 5 kwietnia do 12 maja 1940 roku. Spoczywają oni na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie. Pułkownik Wojciech WÓJCIK odznaczony był: Krzyżem Virtuti Militari 5 klasy, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych – czterokrotnie, medalami 1918-1921 i 10-lecia.

Porucznik Andrzej WÓLCZYŃSKI syn Antoniego i Łucji, ur. 1911 w Seredzicach powiat Iłża, w województwie kieleckim. Pracował jako nauczyciel w Baranowiczach, uzupełniał w międzyczasie wykształcenie i rozpoczął zawodową służbę wojskową w 78.Pułku Piechoty Strzelców Słuckich. Pułk ten stacjonował w Baranowiczach.
78.Pułk wchodził w skład 20.Dywizji Piechoty. Jednostka ta we wrześniu 1939 roku wchodziła w skład armii „Modlin”. W dniach 1-3 września 1939 r. dywizja broniła pozycji pod Mławą przed przeważającymi siłami niemieckiego I.Korpusu Armijnego z 3.Armii, nacierającymi z terenu Prus Wschodnich w kierunku na Warszawę. Następnie uszczuplone oddziały dywizji weszły w skład Grupy Operacyjnej gen. Władysława ANDERSA, z którą wycofywały się na południe. Resztki 20.Dywizji Piechoty walczyły w obronie Warszawy, gdzie skapitulowały wraz z pozostałymi oddziałami polskimi 28 września1939 roku. Za twardą obronę pozycji mławskiej 20.Dywizji Piechoty zyskała u Niemców zaszczytną nazwę „żelaznej dywizji”.
Porucznik Andrzej WÓLCZYŃSKI był prawdopodobnie oficerem w ośrodku zapasowym, 20.Dywizji Piechoty. Jak napisał Leszek MOCZULSKI w książce pt. „Wojna polska 1939” „…na Polesiu znajdowały się dwa duże zgrupowania polskie: grupa operacyjna generała Franciszka KLEBERGA pod Kobryniem i na zachód od Brześcia, oraz grupa KOP generała RÜCKEMANNA-ORLIKA, zbierająca się nad dolnym Styrem. KLEBERG, wykonując rozkaz marszałka ŚMIGŁEGO, postanowił ruszyć natychmiast na południe, aby jeszcze przed nadejściem Sowietów … zdążyć przedostać się ku Rumunii. …”.
Ośrodek Zapasowy  otrzymała także rozkaz odwrotu w kierunku granicy rumuńskiej. W trakcie wykonywania tego rozkazu, żołnierze Batalionu Marszowego 78.Pułku Piechoty zostali otoczeni przez oddziały Armii Czerwonej. Żołnierze i oficerowie znaleźli się w niewoli sowieckiej. Oficerowie trafili do obozu specjalnego NKWD dla jeńców wojennych w Kozielsku.
Porucznik Andrzej WÓLCZYŃSKI został zamordowany przez NKWD w Katyniu w pierwszych dniach kwietnia 1940 roku (na liście jeńców przeznaczonych do wywiezienia z obozu w Kozielsku z dnia 2 kwietnia 1940 roku figuruje pod pozycją 13, jako numer ewidencyjny 2664 – lista wywózkowa NKWD). Spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Więcej czytaj na naszej stronie zakładka Opowieści prawdziwe – Opowieść 1: Andrzej WÓLCZYŃSKI – opowieść o żołnierzu; Opowieść 10: Katyń 1940’; film z ubiegłorocznych uroczystości (KATYŃ 75 rocznica obchody w Skomielnej Białej) można oglądać na naszej stronie zakładka – Reportaże filmowe;

Guziki
Zbigniew Herbert
( Pamięci kapitana
Edwarda Herberta )
Tylko guziki nieugięte
przetrwały śmierć świadkowie zbrodni
z głębin wychodzą na powierzchnię
jedyny pomnik na ich grobie

są aby świadczyć Bóg policzy
i ulituje się nad nimi
lecz jak zmartwychstać mają ciałem
kiedy są lepką cząstką ziemi

przeleciał ptak przepływa obłok
upada liść kiełkuje ślaz
i cisza jest na wysokościach
i dymi mgłą katyński las

tylko guziki nieugięte
potężny głos zamilkłych chórów
tylko guziki nieugięte
guziki z płaszczy i mundurów