OPINIA PRAWNA DOTYCZĄCA NAGRYWANIA SESJI RADY GMINY LUBIEŃ

W związku z pojawiającymi się w trakcie XV i XVI Zwyczajnej Sesji Rady Gminy Lubień, oraz prac komisji Rady Gminy Lubień pod adresem strony Skomielna.info zarzutami dotyczącymi m.in. nierzetelności i manipulacji informacjami pojawiającymi się na stronie zwróciliśmy się w tej sprawie do krakowskiej kancelarii prawniczej o wydanie w tym zakresie opinii prawnej, której treść przedstawiamy poniżej.

KANCELARIA ADWOKACKA
ADWOKAT MATEUSZ BOCHACIK
31 – 523 Kraków, ul. Kielecka 29b

Kraków, dnia 19 kwietnia 2016 roku

O P I N I A P R A W N A

1. Przedmiot opinii

Celem niniejszej opinii jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy umieszczanie na stronie internetowej „skomielna.info” fragmentów nagrań z zarejestrowanych sesji Rady Gminy Lubień jest działaniem zgodnym z prawem, a także jakie ewentualnie środki prawne przysługują prowadzącym portal „skomielna.info” wobec zarzutów, że materiały tam publikowane są z uwagi na swoją fragmentaryczność nierzetelne i tendencyjne.

2. Stan faktyczny

Począwszy od dnia 1 grudnia 2015 roku, prowadzący stronę internetową „skomielna.info” prowadzą rejestrację audio-video sesji Rady Gminy Lubień po czym publikują wybrane części nagrania na stronie internetowej.
Wobec powyższego pojawiły się wobec prowadzących portal zarzuty o manipulacje treścią przedstawianych w ten sposób informacji. Głównym powodem stawianych zarzutów jest właśnie fakt, że na stronie internetowej zamieszczane są fragmenty nagrań z sesji Rady, a nie nagrania z całego jej przebiegu. Nadmienić jednak należy, iż przez publikowanie fragmentów nagrań przez stronę „skomielna.info” nie należy rozumieć odtwarzania nagrań „pociętych” lub stanowiących „zbitki” kilku innych fragmentów, bowiem taka praktyka nie ma tam miejsca.

3. Analiza prawna

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż prawo każdego obywatela do informacji o działalności organów władzy publicznej wynika w polskim systemie prawnym już z samej ustawy zasadniczej. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 Konstytucji RP obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuję również bezspornie uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu terytorialnego, a ponadto także gospodarczego, zawodowego i innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Dodatkowo w ust. 2 w/w artykułu prawodawca wskazuje, że prawo do uzyskania informacji obejmuję dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.
Podkreślenia wymaga fakt, iż Konstytucja nie jest jedynym aktem prawnym, który gwarantuje obywatelom prawo dostępu do informacji publicznej. Zgodnie z art 11b ustawy o samorządzie gminnym działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustawy. Dodatkowo w ust. 2 w/w ustawy ustawodawca wskazuje, iż jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskania informacji, wstępu na sesję rady gminy i posiedzenia jaj komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.
Kolejnym aktem prawnym regulujący prawo obywatela do informacji publicznej jest ustawa z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej. Ustawodawca w art. 3 uregulował zakres prawa do informacji publicznej wskazując, iż obejmuje ono uprawnienie do uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego, wgląd do dokumentów urzędowych, a także dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów. Dodatkowo ustawodawca wskazuję, iż prawo to obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającej aktualną wiedzę w sprawach publicznych.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż nie ulega wątpliwości, że na podstawie powołanych wyżej norm prawnych, rejestrowanie audio-video posiedzeń Rady Gminy Lubień jest nie tylko uprawnione, ale wręcz pożądane.
W doktrynie spotyka się wprawdzie mniejszościowy i całkowicie odosobniony pogląd, w myśl którego przewidziane w art. 3 ust 1 pkt 3 ustawo o dostępie do informacji publicznej prawo dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów daje jedynie uprawnienie do zapoznania się z przebiegiem obrad za pomocą środków masowego przekazu, bez możliwości bezpośredniego w nich uczestnictwa. Taki pogląd nie zasługuje jednak na aprobatę. Wskazać natomiast należy, że zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie sądowym dominuje zasada, zgodnie z którą dostęp do posiedzeń organów kolegialnych należy interpretować szeroko. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi dokonując wykładni w/w regulacji, wskazał, że pojęcie dostępu do posiedzeń należy interpretować szeroko, a więc nie tylko jako możliwość „bycia obecnym” podczas obrad rady gminy, czy też posiedzeń jej komisji, ale także w kontekście art. 61 ust 2 Konstytucji RP, jako prawo obywatela do rejestracji dźwięku lub obrazu z obrad rady gminy i posiedzeń jej komisji (zob. wyrok WSA w Łodzi z dnia 9 lipca 2008 r., II SA/Łd 89/08).

W kontekście wyżej przedstawionej analizy prawnej należy odpowiedzieć na pytanie, czy zgodne z prawem jest również publikowanie fragmentów nagrań z sesji Rady Gminy Lubień.

W pierwszej kolejności należy zatem wskazać, iż art. 61 Konstytucji RP nie reguluje wprost kwestii związanych z rozpowszechnianiem informacji publicznych. Prawo takie wypływa natomiast z art. 54 ustawy zasadniczej, regulującej inny aspekt prawa, tj. prawa do uzyskiwania i rozpowszechniania informacji. W myśl ust. 1 wskazanego wyżej artykułu każdemu zapewnia się m.in. wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
W świetle powyższego nie ulega wątpliwości fakt, że informacje pochodzące z nagrań posiedzeń organów kolegialnych, pochodzących z wyborów powszechnych, są informacją publiczną. W związku z tym mając na uwadze wyżej wskazane przepisy konstytucyjne można stwierdzić jednoznacznie, że określona informacja, może być dalej udostępniona i rozpowszechniona bez dodatkowych ograniczeń, jeżeli przynależy jej walor tzw. informacji publicznej.
W tym kontekście należy odnieść się do definicji językowej pojęcia „publiczny”, która według słownika PWN oznacza: „dostępny lub przeznaczony dla wszystkich, związany z jakimś urzędem lub z jakąś instytucją nieprywatną, odbywający się przy świadkach, w sposób jawny.” Jeżeli zatem zgodnie z przepisami prawa każdy może uczestniczyć w posiedzeniach wskazanych wyżej organów, każdy może też rejestrować dźwięk i obraz na posiedzeniach organów kolegialnych, zatem całkowicie nieuzasadniony i przeczący istocie informacji publicznej, byłby zakaz jej rozpowszechniania.
Dodatkowo należy odnieść się do art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, który wskazuje, że ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw – a takim bez wątpienia jest dostęp do informacji publicznej – mogą wynikać z ustawy i muszą być interpretowane ściśle, jako wyjątki od reguły ogólnej.
Reasumując należy wskazać, iż prowadzący portal internetowy „skomielna.info” mają pełne prawo do uczestnictwa w posiedzeniach sesji Rady Gminy Lubień, nagrywania jej przebiegu, a także publikacji wybranych przez siebie nagrań na stronie internetowej. Wskazać bowiem jednoznacznie należy, iż publikowanie jedynie fragmentów nagrań z sesji Rady Gminy, które w ocenie prowadzących portal są najistotniejsze, jest absolutnie zgodne z prawem.

Biorąc pod uwagę powyższą analizę, wskazać należy, iż stawiane przez niektórych radnych Rady Gminy zarzuty pod adresem prowadzących portal „skomielna.info” są całkowicie nieuprawnione i mogą stanowić naruszenie dóbr osobistych, a w konsekwencji legitymować do wytoczenia powództwa w obronie tychże dóbr.
Stosownie do treści art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Dodatkowo ustawodawca w art. 24 k.c. legitymuje podmiot, którego dobra osobiste zostały naruszone, do obronny swych praw. Uprawnienie takie podmiotom nie będącym osobami fizycznymi daje natomiast art. 43 k.c.
W myśl w/w przepisów ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie można również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Sugerowanie, czy wręcz twierdzenie wprost, jakoby fakt publikacji wybranych nagrań sesji Rady Gminy Lubień był manipulacją, zniekształcał przekaz i jako taki był nierzetelny i nieprawdziwy, bezspornie godzi w dobra osobiste portalu „skomielna.info”, jego twórców i osób prowadzących stronę. Nie podlega bowiem wątpliwości, że takie zarzuty mają na celu zdyskredytowanie portalu „skomielna.info” w oczach odbiorów. Taki zarzut, który nie znajduje żadnego uzasadnienia w analizie rejestrowanych i udostępnianych do odtworzenia nagrań sesji Rady Gminy Lubień z pewnością narusza podlegające ochronie prawnej dobra osobiste portalu „skomielna.info” i jego twórców, co kwalifikuje tą sytuację do wytoczenia powództwa przed sądem cywilnym.

WNIOSKI KOŃCOWE

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż:
1) prowadzący portal internetowy skomielna.info mają pełne prawo do uczestnictwa w posiedzeniach sesji Rady Gminy Lubień, nagrywania jej przebiegu, a także publikacji nagrań na stronie internetowej,
2) publikowanie wybranych fragmentów nagrań z sesji Rady, które w ocenie prowadzących portal są najistotniejsze, nie jest niezgodne z prawem
3) prowadzącym portal przysługuje roszczenie o ochronę dóbr osobistych, w sytuacji gdy dochodzi do ich oczywistego naruszenia, poprzez nieuprawnione stwierdzenia, że publikowane nagrania są nierzetelne i manipulują odbiorcami.

Adwokat Mateusz Bochacik