80-LECIE AMATORSKIEGO ZESPOŁU TEATRALNEGO IM. FRANCISZKA MACIOŁA

W niedzielę 17 listopada w remizie OSP w Skomielnej Białej odbyły się uroczystości z okazji jubileuszu 80-lecia działalności Amatorskiego Zespołu Teatralnego im. Franciszka Macioła.

Przybyłych do remizy gości powitała kierownik zespołu Irena Macioł, która w dalszej kolejności przedstawiła obecnym historię założenia i działalności teatru w Skomielnej Białej. Następnie delegacje zaproszonych gości złożyły członkom zespołu okolicznościowe gratulacje i życzenia. W pierwszej kolejności uczynił to wójt gminy Lubień Kazimierz Szczepaniec. Przekaza on członkom zespołu listy gratulacyjne, podziękował za rozsławianie gminy Lubień w całej Małopolsce i życzył dalszych sukcesów. Ze sceny życzenia i gratulacje składali również:  posłanka Joanna Bobowska, Anna Turewicz z Małopolskiego Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu, prezes Zarządu Głównego Związku Podhalan Maciej Motor-Grelok, kapelan Związku Podhalan ks. Jan Gacek, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Lubniu Danuta Burtan oraz Józef Tokarczyk, kierownik zaprzyjaźnionego zespołu „Spod Kicek” z Mordarki. Obecny na uroczystości radny wojewódzki Jan Hamerski przekazał na ręce kierowniczki zespołu Medal Województwa Małopolskiego przyznany w podziękowaniu za zasługi dla krzewienia kultury oraz za pracę na rzecz Małopolski i jej mieszkańców.

Gośćmi uroczystości byli również m.in. przewodniczący Rady Gminy i radni ze Skomielnej, przedstawiciele duchowieństwa, Rady Sołeckiej oraz sympatycy zespołu.

Po części oficjalnej członkowie zespołu przedstawili krótką scenkę kabaretową, a następnie wyświetlono film dokumentalny o teatrze ze Skomielnej, jaki pod koniec lat 80-tych zrealizowała Telewizja Kraków oraz amatorskie nagrania z występów zespołu na konkursach regionalnych. Gościom przygrywała kapela góralska działająca przy oddziale Związku Podhalan w Skomielnej Białej. Uroczystości zakończyła wspólna biesiada.

Historia zespołu:

Amatorski Zespół Teatralny w Skomielnej Białej założony został przed II wojną światową. Pierwsze przedstawienia prowadził nauczyciel Jan Fuliński. Przedstawienia początkowo odgrywane były pod dzwonnicą w kościele, a później w od 1936 roku w w wybudowanym Parafialnym Domu Ludowym (na Kamieńcu). Po powrocie z wojska kierownictwo zespołu przejął Franciszek Macioł w 1933 roku. I taka data jest wpisywana w zachowanych dokumentach.

Grano różne utwory: religijne to były – Jasełka, Męka Pańska, Nazarejczyk, Św. Genowefa. Natomiast świeckie tytuły to: Wesele Zosi, Bogata wdowa, Zgorszenie na całą wieś, Panna za 3 złote, Krowoderskie zuchy, Kominiarz i piekarz, i inne. A aktorami amatorami byli: Jan Madejowicz, Sebastian Miśkowiec, Anna Miśkowiec, Władysław Czyszczoń, Franciszek Czyszczoń, Jan Łopata, Sebastian Bal, Franciszek Łopata.

W czasie trwania II wojny światowej zespół przerwał swoją działalność, którą wznowił po zakończeniu działań. Po wojnie amatorski zespół teatralny został zarejestrowany przy OSP w Skomielnej Białej.

Przedstawień teatralnych grano bardzo dużo w czasie swojej działalności, ponad 40 tytułów. Początkowo wszystkie próby odbywały się w domu reżysera zespołu, a później, gdy straż pożarna miała już własną siedzibę – próby odbywały się w sali widowiskowej w remizie OSP.

Powojenny tytuły to: Męka Pańska, Jasełka, Żabusia, Ożenek, Królowa przedmieścia, Bosa królewna, Śluby rybackie, Wuj z Ameryki, Jeden z nas się musi ożenić, Wianek, Zrękowiny u Druzgały, Ładny widok, Piąty nieboszczyk, Portki, Piekielnica, Wilijo, Swaty i wiele innych tytułów.

W przedstawieniach tych wystąpili: Władysława Bala, Jadwiga Bala, Anna Bala, Władysław Czyszczoń, Jan Czyszczoń, Jan Macioł, Franciszek Słowiak, Władysław Macioł, Stanisław Handzel, Zofia Kołpak, Rozalia Handzel, Władysław Handzel, Ryszard Handzel, Maria Słowiak, Stanisław Mierzwa, Władysław Łopata, Józef Kościelniak, Alicja Kościelniak, Krzysztof Kościelniak, Marcin Bal, Anna Tomala, Maria Masłowska, Janina Nowak, Jan Łopata, Andrzej Bala, Maria Bala, Jadwiga Gacek, Maria Żur, Stanisław Urbańczyk, Jan Urbańczyk, Józef Urbańczyk, Marian Macioł, Edward Handzel, Stanisław Kościelniak i wielu innych.

Swoje większe sukcesy amatorski zespół teatralny zaczął osiągać od 1974 roku wyjeżdżając do Puław na przegląd teatrów OSP Polski Południowej, gdzie zdobył I miejsce za sztukę pt. Zrękowiny u Druzgały.  W roku 1976 zapoczątkował teatr swoje wyjazdy na Wojewódzki Przegląd w Czarnym Dunajcu i uczestniczył w nich przez 15 lat.

W 1977 roku zespół wyjeżdża do Tarnowa na turniej zespołów „O Laur Podgórza” i tam za sztukę pod tytułem pt. Piąty nieboszczyk zdobywa I miejsce i główną nagrodę, puchar oraz wyróżnienie za „najlepsze wykonanie programu o tematyce wiejskiej”. Występowali wtedy: Rozalia Handzel, Jan Macioł, Franciszek Słowiak. Z tym samym przedstawieniem zespół wyjeżdża do Przytocznej koło Gorzowa Wielkopolskiego, gdzie uczestniczą w Ogólnopolskim Przeglądzie Twórczości Kulturalnej Wsi.

Kolejny duży sukces przyniosła teatrowi sztuka pt. Swaty. Wystawiona w 1985 roku na przeglądzie w Czarnym Dunajcu zdobyła I miejsce, a zespół został wytypowany do Ogólnopolskiego Przeglądu w Tarnogrodzie. W 1986 roku zespół wyjechał z nagrodzoną sztuką Swaty do Warszawy, gdzie wystąpił na scenie Teatru Wsi Polskiej.

Za swoją długoletnią działalność, za rozpowszechnianie kultury amatorski zespół teatralny ze Skomielnej Białej uhonorowany został przez Wojewodę Nowosądeckiego nagrodą I stopnia w dziedzinie kultury.

Zespół nasz zaliczany był przez jurorów w latach 1974-1995 jako jeden z najlepszych zespołów amatorskich w dawnym województwie nowosądeckim, o czym świadczą liczne dyplomy, nagrody oraz artykuły prasowe.

W listopadzie 1989 roku został zrealizowany przez Telewizję Kraków program o działalności zespołu i pokazany w grudniu w II programie ogólnopolskim Telewizji Polskiej.

Po śmierci kierownika i reżysera (luty 1989) do 1995 roku zespół działał z przerwami. Początkowo kierownikiem był Franciszek Słowiak, a następnie Andrzej Bala.

W tym czasie zespół zespół wyjeżdżał na następujące przeglądy: Nowego Sącza Limanowej, Jeleniej Góry, Przytocznej, Tarnogrodu, Chochołowa, Bobowej.

W okresie od 1974 roku do 1995 roku teatr za odegrane sztuki teatralne otrzymał nagrody:

– siedmiokrotnie za zajęcie I miejsca
– ośmiokrotnie za zajęcie II miejsca
– pięciokrotnie za zajęcie III miejsce
– czterokrotnie za zajęcie IV miejsca

Po przerwie 12-letnie z inicjatywy Związku Podhalan w Skomielnej Białej teatr wznowił działalność od lutego 2007 pod patronatem związku.

W ciągu tych ośmiu lat Amatorski Zespół Teatralny im. Franciszka Macioła wystąpił 58 razy. Były to miejscowości w powiecie: myślenickim – Wiśniowa – Małopolski Festiwal Teatrów Wiejskich, Lubień, Skomielna Czarna, Skomielna Biała – występy dla publiczności, w powiecie żywieckim: Brenna i Szczyrk – gościnnie na Rekolekcjach Związku Podhalan, Wilkowice – występ dla publiczności, w powiecie nowotarskim – Czarnym Dunajec, Jabłonka – konkurs teatrów wiejskich, Spytkowice, Bukowina Tatrzańska, Kościelisko, Rabka – gościnnie dla publiczności, Nowy Targ – Rekolekcje Związku Podhalan oraz w Krakowie – Scena Moliera.

Wyróżnienia i nagrody z okresu działalności od 2007 do 2013:

2007: Nagroda i Dyplom za zajęcie I miejsca na VI Małopolskim Festiwalu Teatrów Wiejskich w Wiśniowej za wystawioną sztukę pt. Piąty nieboszczyk

2008: Nagroda Wójta Gminy za działalność kulturalną. Nagroda i dyplom za zajęcie II miejsca na Przepatrzowinach w Czarnym Dunajcu za sztukę pt. Piąty nieboszczyk

2009: Nagroda i Dyplom za zajęcie I miejsca na VII Małopolskim Festiwalu w Wiśniowej za wystawioną sztukę pt. Zrękowiny u Druzgały. Dyplom „Zasłużony dla kultury góralskiej” przyznany przez Kapitułę Zarządu Głównego Związku Podhalan w Ludźmierzu

2010: Dyplom za udział w 35. Przepatrzowinach w Czarnym Dunajcu

2011: Dyplom dla teatru „Zasłużony dla Związku Podhalan w Polsce” przyznany Zarządu Głównego Związku Podhalan w Ludźmierzu. Nagroda i Dyplom za zajęcie I miejsca w Wiśniowej za sztukę pt. Piekielnica

2012: Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznana teatrowi przez Ministra Kultury w Warszawie. Nagroda i Dyplom w dziedzinie Kultury przyznana przez Starostę Myślenickiego

2013: Dyplom za udział w I Małopolskich Spotkaniach w Jabłonce. Nagroda i Dyplom Gminy Lubień w dziedzinie kultury i twórczości artystycznej, upowszechniania kultury regionalnej oraz promowania gminy Lubień. Nagroda i Dyplom za zajęcie III miejsca na Małopolski Festiwalu w Wiśniowej za wystawienie sztuki pt. Czarownica

Jako aktorzy amatorzy wystąpili: Jadwiga Gacek, Marian Macioł, Maria Żur, Józef Urbańczyk, Rafał Stachnik, Katarzyna Miśkowiec, Robert Miśkowiec, Jan Kluska, Katarzyna Gacek, Mateusz Augustyn.

Tekst- Robert Miśkowiec

Fot- K Z