3 WRZEŚNIA 1939

Niedziela 3 września 1939 roku był dniem, w którym cały świat wstrzymał oddech. Oto do walczącej trzeci dzień z niemieckim najazdem Polski dołączyli jej wielcy sojusznicy: o godzinie 11,00 Anglia, a o godzinie 17,00 Francja. Sytuacja Polski zdawała się być pomyślna, liczono dni kiedy potężne armie sojuszników runą na Niemców z zachodu i odciążą zmagające się z Wehrmachtem na śmierć i życie Wojsko Polskie.

 Tekst- A M   Fot-Wikipedia

Kościół Parafialny pod wezwaniem Świętego Sebastiana w Skomielnej Białej spalony przez Niemców 3 września 1939 roku

Pełni niepokoju w te wrześniowe dni byli także nasi przodkowie, którzy opuścili swoje domy i gospodarstwa. Kryli się w lasach, na stokach Wielkiego i Małego Lubonia, bądź dołączyli do zmierzającego na wschód potoku uchodźców. Jedni i drudzy nie mieli żadnych pewnych wiadomości, plotka stwarzała nierealny obraz i szerzyła się lotem błyskawicy. Wiadomości radiowe były skąpe, nierzadko już nie aktualne. Ze słowackiej Orawy wtargnął do Polski XXII Korpus Armijny w składzie: 4.Dywizja Lekka, 2. Dywizja Pancerna, 3.Dywizja Górska dowodzony przez generała Ewalda von KLEISTA. Trwała bitwa pod Wysoką. Walczyli tam żołnierze 10.Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej, jednostki dowodzonej przez pułkownika Stanisława MACZKA. W rejonie Chabówki napór Niemców powstrzymywał 1.Pułk Korpusu Ochrony Pogranicza dowodzony przez pułkownika Wojciecha WÓJCIKA.

Fakty tej pierwszej wrześniowej niedzieli 1939 roku były jednak dla mieszkańców Skomielnej Białej bardzo niepomyślne. Wkraczające do wsi wojska Niemieckie pustoszyły Naszą wieś podpalając kolejne domy, całe role „…Na Krzyżowej spalono 5 domów … U Łyska pozostał tylko jeden dom; – odwrotnie u Śmietany spalono jedyny dom dróżnego MIŚKOWCA, w którym była przed laty szkoła. Z innych ról poszły – cała Krzysztofiakowa, cała Pasiowa i u Dudy. Opowiadano mi, że Karczmisko uratowało się dzięki letniczce mówiącej po niemiecku, która wybroniła rolę od podpalenia. … Kościół był spalony do szczętu, na plebanii poszły gospodarskie budynki. Opowiadano, że kościół nie chciał się zapalić od ręcznych granatów – dopiero polanie benzyną wywołało pożar. …”¹. Z kierunku Chabówki wkraczały jednostki Niemieckiej 4.Dywizji Lekkiej² a od Jordanowa Niemieckiej 2. Dywizji Pancernej³. Pochodzący z katolickiej Austrii żołnierze tych dwóch dywizji nie oszczędzili zabytkowego (zbudowanego w 1776 roku) modrzewiowego kościoła pod wezwaniem Świętego Sebastiana. Na terenie Naszej miejscowości padli też pierwsi zabici – ofiary z pośród ludności cywilnej „…pretekstem do tych mordów był opór stawiany w pobliżu tych miejscowości przez oddziały polskie oraz straty zadane przez nich nacierającym Niemcom. W większości przypadków nie było żadnego pretekstu. …”⁴.

Koło żołnierskiej fortuny zatoczyło pełen obrót. W sierpniu 1944 roku żołnierze 1.Dywizji Pancernej dowodzonej przez generała Stanisława MACZKA w czasie bitwy pod Falaise we Francji brali do niewoli swoich wrogów z którymi przyszło im się zmierzyć ponownie. Tym razem walczyli na ziemi francuskiej i to Niemcy byli w odwrocie. W ręce żołnierzy polskich wpadli między innymi generał ELFELDT który w 1939 roku był majorem w 4.Dywizji Lekkiej, pułkownik Gustaw FENSTEL dowódca Pułku Grenadierów z 2.Dywizji Pancernej⁵

Przypomina mi się pewne zdarzenie. W początku lat dziewięćdziesiątych minionego wieku byłem z moim bliskim krewnym w Austrii na „przyśpieszonym kursie rolnictwa EWG”⁶. Tam w miejscowości B. położonej około 25 kilometrów od Wiednia na placu przed kościołem stoi obelisk. W kamieniu uwieczniono imiona i nazwiska żołnierzy – mieszkańców miejscowości B., którzy polegli w czasie I Wojny Światowej – za cesarz Franciszka Józefa i w II Wojnie Światowej – za kanclerza III Rzeszy Adolfa HITLERA. Na monumencie tym znalazłem nazwisko naszego gospodarza Pana P. W czasie sobotniej wspólnej jak co dzień kolacji rozmawialiśmy. Rozmowa zeszła wreszcie na wrzesień 1939 roku. Wspomniałem Panu P., że Niemcy spalili w czasie tego najazdu zabytkowy kościół w naszej miejscowości. Zapytałem też o historię jego nazwiska na kamieniu przed kościołem w miejscowości B. Mój rozmówca odpowiadając powiedział, że owszem jego ojciec był żołnierzem, który walczył za „wielkie Niemcy” w czasie ostatniej wojny. Jako żołnierz poległ z rak partyzantów w Jugosławii. Według opowieści był dobrym człowiekiem, a w wojsku był motocyklistą. Pomyślałem wtedy, że mnóstwo niemieckich „turystów” ruszyło w latach 1939-1945 w podróże na motocyklach BMW po Europie, wszyscy byli porządni i dobrzy. Karabin MG⁷ w koszu motocykla to tylko taki dodatek do ekwipunku turystycznego tamtych czasów. Ogień na dachach domów tam gdzie ci „turyści” przejeżdżali to pewnie przypadkiem się zaprószył, tak że w Skomielnej Białej poszło z dymem osiemdziesiąt sześć domów i jeszcze kościół. Pan P. syn – pięćdziesiąt lat po zakończeniu II Wojny Światowej bronił dobrego imienia swojego ojca, o którym wiedział, że Wehrmacht w którym służył był armią najeźdźców, że popełnił zbrodnie i spustoszył połowę Europy. Bronił dobrego imienia nie tylko swojego ojca, ale także żołnierza III Rzeszy i swojego rodaka.

W opowieści tej chodzi o sprawę, o którym mówił Nasz ksiądz proboszcz Ryszard PAWLUŚ w czasie Mszy Świętej odprawionej 1 września na Polanie Surówki. Mamy wspaniałą historię, lecz nie umiemy o niej pięknie mówić, za polskie pieniądze produkujemy sami oczerniające Nas i Naszą Ojczyznę filmy – a Świat się z Nas śmieje.

Pamiętajmy o Naszych Bohaterach. Nie wstydźmy się tego, że oddali swoje życie za to żeby na własnej ziemi żyć według swoich zwyczajów i praw, wyznawać swoją religię, a swoje dzieci wychowywać na sobie podobnych Polaków i katolików.

Wykaz żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku w czasie walk w Skomielnej Białej⁸:

-BAŁYŃSKI Mieczysław – ułan -10.BKZmot. poległ dnia 2.09.1939roku;

-BERKOWICZ Mieczysław – ułan -10.BKZmot. poległ dnia 2.09.1939roku;

-MAŃKA Józef – kapral -10.BKZmot. poległ dnia 2.09.1939roku;

-UBERMAN Leon – kapral -10.BKZmot. poległ dnia 2.09.1939roku;

Generał Stanisław MACZEK dowódca 1.Dywizji Pancernej

Żołnierze 10.Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej przy kuchni polowej

Czołgi Panzerkampfwagen  I Ausf. A – niemiecka 4.Dywizja Lekka

Żołnierze Wehrmachtu na motocyklu BMW R 75 Sahara z koszem

Oficerowie 10.Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej przy czołgu Vickers