„Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa  do przyszłości”– Józef PIŁSUDSKI.

Dnia 1 sierpnia 1944 roku wybuchło w Warszawie Powstanie „… o piątej (17.00) tak jak

było umówione, we wszystkich dzielnicach miasta rozpętało się piekło. Główne placówki Niemców zostały zaatakowane przez grupy młodych śmiałków z biało-czerwonymi opaskami na ramionach. Ludność cywilna znajdowała się jeszcze na ulicach. Niektórzy dostali się w krzyżowy ogień i na zawsze odcięto ich od rodzinnych domów. Wkrótce na szczycie Prudentialu, najwyższego budynku w mieście, powiewał już biało-czerwony sztandar. Zdobyto niemieckie magazyny żywnościowe i umundurowania na Stawkach, gmach PKO i hotel Victoria przy ulicy Jasnej, budynek Sądu Apelacyjnego na placu Krasińskich, gmach Dyrekcji Kolei na Pradze. Straty wraz z rozstrzelanymi przekroczyły 2.000 ludzi. Podobne straty ponieśli alianci podczas desantu na plażach Normandii. … Wieczorem 1 sierpnia, oceniając nadesłane raporty, dowiedziano się tam, że wielu kluczowych celów nie udało się zdobyć. Powstańcy nie odnieśli żadnych większych sukcesów na placu Zamkowym, w rejonie twierdzy niemieckich sił policyjnych w alei Szucha i na lotnisku Okęcie; we wszystkich tych miejscach mieli znaczne straty. A przede wszystkim nie udało im się zdobyć kontroli ani nad zachodnimi, ani nad wschodnimi krańcami dwóch głównych mostów na Wiśle. Wiedzieli już, że być może czeka ich bardzo długa walka…”*.

Powstanie Warszawskie było zwieńczeniem akcji „Burza” prowadzonej przez oddziały Armii Krajowej od momentu przekroczenia granic II Rzeczypospolitej przez oddziały sowieckie. Militarnie Powstanie wymierzone było w cofających się pod naporem sowieckiej Armii Czerwonej Niemców, a politycznym celem Powstania w Warszawie było zmuszenia Stalina do uznania Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej za sojuszników oraz poszanowanie suwerenności Polski.

Na Kresach Wschodnich Polski akcja „Burza” nie powiodła się, walczące niejednokrotnie ramie w ramię z oddziałami sowieckimi oddziały Armii Krajowej były rozbrajane a żołnierze ich zsyłani do łagrów.

Powstanie Warszawskie trwało sześćdziesiąt trzy dni. Jego cele militarne i polityczne nie zostały osiągnięte. Sowiecka Armia Czerwona stała na wschodnim brzegu Wisły czekając, aż Niemcy „rozprawią się” z „polskimi faszystami”. Alianci z zachodu, także nie podjęli skutecznych działań, aby udzielić Powstańcom oczekiwanej przez nich pomocy. Anglicy w imię partykularnych interesów zdradzili swojego „pierwszego sojusznika”. Strefy wpływów w Europie zostały określone przez USA, Anglię i Związek Sowiecki w trakcie konferencji w Teheranie i Jałcie.

Aby uczcić bohaterski zryw ludności Warszawy niedzielę 1 sierpnia o godzinie 17.00 zawyją syreny i zatrzymany zostanie ruch kołowy nie tylko w stolicy, ale także w całej Polsce.

*cytat pochodzi z książki „Powstanie 44”, którą napisał Norman DAWIES –Wydawnictwo Znak Kraków 2004;

Opracowanie – Andrzej Masłowski