TROCHĘ HISTORII – TELEFONIZACJA WSI SKOMIELNA BIAŁA

W latach dziewięćdziesiątych w Skomielnej Białej nastąpiła telefonizacja wsi, trudno szukać jakichkolwiek informacji na ten temat, po reformie administracyjnej w 1999 roku, dokumentacja oraz materiały dotyczące telefonizacji gdzieś przepadły.Tylko dzięki uprzejmości Pana Stanisława Cichorza (w latach dziewięćdziesiątych

kierownika Oddziału Wojewódzkiego Urzędu Poczty i Telekomunikacji w Rabce) oraz Pana Zygmunta Michałka (kierownika do spraw telekomunikacji) możemy jeszcze coś dowiedzieć się na ten temat.

W miejscowości Skomielna Biała w 1991 roku było niespełna 27 abonentów przyłączonych do centrali ręcznej typu MB zainstalowanej w Urzędzie Pocztowym. Obsługa połączeń na centrali telefonicznej w ciągu dnia była ręczna przez jej pracownice w czasie pracy Urzędu Pocztowego, a w pozostałym czasie tj. porze nocnej oraz niedzielach i świętach łączność miejscowości zapewniano tylko paru abonentom wskazanym przez gminę, posiadającym tzw. nocne połączenia na łączu przekierowanym do centrali międzymiastowej w Rabce-Zdroju. Nie zapewniało to właściwej jakości rozmów i tajemnicy ich prowadzenia, wymagając od abonentów zarówno dyskrecji i zdyscyplinowania przekazu połączenia, a także treści telegramów (tzw. pogrzebowych) osobie zainteresowanej. Taki stan łączności poważnie ograniczał prowadzenia działalności gospodarczej i był zagrożeniem w zabezpieczeniu warunków bezpieczeństwa mieszkańcom.

W latach tych nastąpiła reorganizacja w resorcie łączności tj. PPTiT. W związku z tą reorganizacją i zmianą siedziby województwa, Nowy Sącz stał się miastem wojewódzkim. To było powodem dokonania reorganizacji urzędów pocztowo-telekomunikacyjnych. W Nowym Sączu powstał, Wojewódzki Urząd Poczty i Telekomunikacji i zostały zorganizowane terenowe Oddziały Pocztowo-Telekomunikacyjne. W Rabce zorganizowano Oddział Wojewódzkiego Urzędu Poczty i Telekomunikacji, który nadzorował  takie UPT jak: Rabka 1, Rabka 2,Chabówka, Jordanów, Skomielna Biała, Lubień, Raba Wyżna, Sieniawa, Skawa, Spytkowice, Osielec, Bystra Podhalańska, Sidzina, Łętownia. Na kierownika Oddziału Wojewódzkiego Urzędu Poczty i Telekomunikacji w Rabce został powołany Stanisław Cichorz a kierownikiem do spraw telekomunikacji Zygmunt Michałek. W wymienionych  Urzędach PT były zainstalowane małe centrale telefoniczne typu MB, które ze względu na małą pojemność, nie mogły zapewnić połączeń telefonicznych mieszkańców, którzy wyrażali chęć posiadania telefonów w swoich mieszkaniach czynnych całą dobę. W związku z powyższym uruchomiono tzw. system telefonizacji poszczególnych wsi. Z tego powodu w Skomielnej Białej został powołany Społeczny Komitet Telefonizacji Skomielnej Białej.

Powołanie i po zatwierdzeniu S.K.T zaistniała konieczność wymiany centrali telefonicznej obsługującej abonentów telefonicznych przez całą dobę. Nową centralę telefoniczną obsługiwały przyjęte i przyuczone telefonistki. W tym czasie naczelnikiem Urzędu Poczty Skomielna Biała była Pani Jadwiga Miśkowiec,  asystentką (pracownikiem okienkowym) Pani Maria Żur. Do obsługi nowej centrali telefonicznej przyjęto sześć telefonistek. Pomieszczenie Urzędu Pocztowego W Skomielnej zostało przeniesione do nowego lokalu przygotowanego i odpowiadającego potrzebom usług pocztowych, jak również telekomunikacyjnych (nowa centrala wraz z urządzeniami technicznymi). Nowe pomieszczenie wynajęto z SKR. Powołany Społeczny Komitet do spraw telekomunikacyjnych rozpoczął pracę i podano do wiadomości mieszkańcom Skomielnej Białej o telefonizacji całej wsi.

Po zakończeniu prac instalacji liniowych -postawienie słupów, instalacji linii do mieszkań i prac technicznych w związku z uruchomieniem nowych urządzeń telekomunikacyjnych w Skomielnej, zostało uruchomione całodobowe połączenie abonentów do centrali w Rabce. Inwestycja w zakresie rozbudowy sieci,wymiany centrali dla Skomielnej Białej była przewidziana w planach inwestycyjnych przez ówczesnego operatora tj. PPTiT oddział w Nowym Sączu dopiero w końcówce lat dziewięćdziesiątych. Zdając sobie sprawę z ograniczeń rozwoju miejscowości przez brak środków łączności mieszkańcy postanowili podjąć działania przyspieszające rozwój środków łączności. Inicjatorem przedsięwzięcia był mieszkaniec Skomielnej Białej, Pan Józef Łopata (v-c Burmistrz Rabki-Zdrój) będąc w kontakcie z kierownikiem Oddziału Technicznego w Rabce-Zdroju mieszkańcy powołali Społeczny Komitet Telefonizacji wsi Skomielna Biała reprezentujący ponad 250 mieszkańców rejestrując w Urzędzie Gminy w Lubniu. Władze społecznego komitetu telefonizacji zleciły opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, a następnie rozdzielając prace przedstawicielom z poszczególnych ról, równocześnie zbierającym pisemne zgody od właścicieli gruntów w obecności sołtysa wsi Pana Jana Macioła poważnie skrócili etap projektowania i uzyskania pozwolenia na budowę sieci napowietrznej, słupowej i kanalizacji kablowej. Następnie zlecili okablowania, montaż złącz i pomiary krakowskiej firmie wykonawczej. Równocześnie korzystając ze wsparcia Oddziału Technicznego w Rabce Zdroju podjęli działania adaptacji udostępnionych pomieszczeń przez SKR na potrzeby centrali telefonicznej. Warunki techniczne wydane przez PPTiT Oddział w Nowym Sączu zakładały budowę centrali elektromechanicznej, co oddalało i podrażało koszt przedsięwzięcia, a jednocześnie w zapowiedzi zmian technologicznych na system cyfrowy podawało wątpliwość sensu jej instalacji. Wobec tego korzystając z doradztwa kierownika oddziału technicznego w Rabce-Zdroju, uzyskano przychylność głównego inżyniera ds. inwestycji oddziału w Nowym Sączu dla Komitetu Telefonizacji, zezwolić na zmianę warunków i postanowiono zakupić centrale ręczne typu CB o pojemności 500NN i przyspieszenia wykonania central u producenta w Jeleniej Górze poza limitem. Zakupu dokonał Pan Józef Łopata, dostarczając je w miejsce zamontowania. Montaż central wykonali pracownicy rabczańskiego oddziału telekomunikacji. Inwestycję Społecznego Komitetu ze środków Społecznego Komitetu Telefonizacji ukończono na przełomie 1992/93 zabezpieczając potrzeby wszystkich członków i dotychczasowych abonentów stwarzając dodatkowo warunki przyłączeniowe na przyszłość zainteresowanym, a także pozwalając na uruchomienie telefonów mieszkańcom Naprawy w rejonie Małego Lubonia. Po przekazaniu przez  Społeczny Komitet Telefonizacji wybudowanych zakresów sieci na majątek PPTiT udział finansowy poszczególnych członków operator został im zwrócony przez operatora w bonifikacie comiesięcznych opłat abonamentowych. Od uruchomienia centrali w systemie półautomatycznym obsługiwanej przez telefonistki miejscowości Skomielna Biała uzyskała całodobową łączność. W 1996 roku w ramach inwestycji Telekomunikacji Polskiej prowadzonej przez Rejon Telekomunikacji w Rabce-Zdroju, abonenci centrali ręcznej zostali przyłączeni do centrali cyfrowej  zasilanej siecią światłowodową. W ramach tej inwestycji zwiększono liczbę abonentów w/g. stanu na 1998 rok prawie 550 właścicieli domów na 600 w całej miejscowości posiadało telefony oraz dostęp do internetu uzyskując największy wskaźnik gęstości telefonów na 100 mieszkańców. Po zakończeniu wszystkich prac technicznych i przygotowaniu pomieszczenia do usług pocztowych, lokal ten wraz ze wszystkimi urządzeniami pocztowymi i telekomunikacyjnymi zostały poświęcone przez ówczesnego ks. Proboszcza Kan. Antoniego Łaciaka.

Opracowanie tekstu – Stanisław Cichorz i Zygmunt Michałek

Fot-materiały prasowe